بررسی انتصابات اخیر در معاونت علمی ریاست‌جمهوری/ جوانان و نخبگان چقدر در مدیریت این نهاد حضور دارند؟
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ بیش از ۱۵ سال از تاسیس معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌گذرد. مأموریت این نهاد، ساماندهی امور فناوری کشور، ارتقای زیست‌بوم فناوری و نوآوری، توسعه ارتباط دانشگاه، صنعت و جامعه است و مهم‌ترین بازوی اجرایی برای پیشبرد اقتصاد دانش‌بنیان به شمار می‌رود. این نهاد با هدف ارتقای اقتدار ملی، تولید ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم از طریق افزایش توانمندی‌های فناورانه و نوآوری در کشور و ارتقای «نظام ملی نوآوری» و تکمیل مؤلفه‌ها و حلقه‌های آن ایجاد شده است.
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری برای تحقق بخشیدن به اهداف خود نیازمند ابزارهای قدرتمندی است که مهم‌ترین آن‌ها بهره‌مندی از نیروهای متخصص و جوان است. از طرفی وقتی صحبت از نوآوری، توسعه و پیشرفت به میان می‌آید، ناخودآگاه نیروی انسانی جوان و متخصص کشورمان به ذهن متبادر می‌شود که باید به نحو احسن از وجودشان بهره ببریم.
مقام معظم رهبری نیز بارها به استفاده از نیروی انسانی جوان تاکید داشته و در خصوص استفاده از جوانان در مدیریت کشور اظهار داشته‌اند:«یقیناً بدون نیروی جوان مؤمن پرانگیزه‌ی پرتوان، بار سنگین جمهوری اسلامی پیش نخواهد رفت؛ اینکه بنده چند سال پیش گفتم «مدیر جوان حزب‌اللهی»، به خاطر این است که بدون مدیریت جوان و پرانگیزه و مؤمن کارها پیش نمی‌رود، باید جوان‌ها آنجا باشند.» در جای دیگری ایشان خاطرنشان کرده‌اند: «دولت فقط مثلاً بیست وزارتخانه و بیست وزیر نیست؛ دولت یک مجموعه‌ی وسیعی است که صدها مدیریت مؤثر و تعیین‌کننده در آن وجود دارد و همه این‌ها می‌تواند میزبان جوان‌های مؤمن، نخبه و انقلابی باشد که باید در تصمیم‌سازی‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و اجرا حضور داشته باشند.»
امروز توسعه کشورها از رهگذر دانش می‌گذرد و اگر می‌خواهیم راه پیشرفت را طی کنیم، چاره‌ای جز استفاده از نیروهای متخصص و جوان داخلی نداریم. اهداف تعریف‌شده برای معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز مشخص‌کننده اهمیت این نهاد در راستای توسعه و پیشرفت فناورانه کشور است. این معاونت، به عنوان پیشران صنایع به سمت توسعه و خوداتکایی عمل می‌کند و باید از نیروهای متخصص و جوان برخوردار باشد تا بتواند این رسالت را به نحو احسن به انجام برساند.
اخیراً معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انتصاباتی داشته است که به بررسی برخی از آن‌ها بر اساس دو معیار تخصص و جوان‌گرایی می‌پردازیم.
معاونت توسعه اقتصاد دانش‌بنیان
با توجه به ارتقای ساختار معاونت علمی و فناوری در دوره جدید و اضافه شدن معاونت اقتصاد دانش‌بنیان به این ساختار، حمید ذوالفقاری به‌عنوان معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان منصوب شده است که از مدیران معاونت علمی و فناوری در دوره قبل نیز به شمار می‌رود. ریاست مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری و معاونت ستاد توسعه زیست فناوری ازجمله سوابق اخیر ذوالفقاری است. از شواهد این‌طور برمی‌آید که سوابق این فرد در حوزه فناوری که ارتباط مستقیم با اقتصاد دانش‌بنیان دارد و می‌تواند به انجام وظایفش در این سمت یاری برساند.
ستاد توسعه فناوری نانو
عماد احمدوند به‌عنوان سرپرست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در معاونت منصوب شده است. وی دانش‌آموخته دکتری مدیریت فناوری است و پیش‌ازاین، مدیریت کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری را بر عهده داشته است. او همچنین از ابتدای تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در این ستاد فعالیت داشته و سوابقی همچون مدیریت گروه ترویج ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و مدیریت پایگاه‌های صادراتی ستاد فناوری نانو را در کارنامه دارد. به نظر می‌رسد، دهقانی فیروزآبادی در انتصاب او نیز موضوع تخصص‌گرایی و تجربه موفقش در ستاد نانو را مدنظر داشته است و به این لحاظ نمره قابل قبولی می‌گیرد.
ستاد توسعه فناوری آب، اقلیم و محیط‌زیست
برای سرپرستی ستاد توسعه فناوری آب، اقلیم و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری نیز دکتر محمد همت اسفه منصوب شده است. وی ضمن اینکه از متخصصان جوان کشور و جزء ۱۰۰ دانشمند برتر جهان در نظام رتبه بندی ESI به شمار می‌رود، قبلاً سرپرست مرکز راهبردی آب، انرژی و محیط‌زیست بوده و مدیریت بیش از ۱۰ عنوان پروژه ملی در حوزه آب و محیط‌زیست را در کارنامه دارد؛ بنابراین، می‌توان گفت از تجربه لازم برای خدمت در این سمت برخوردار است.
این نمونه‌ها نشان می‌دهد که معاونت در انتصاباتش به موضوع ارتباط بین تخصص افراد و جایگاهی که قرار است در آن فعالیت کنند، دقت داشته است.
شاخص دیگری که به بررسی آن پرداختیم، موضوع جوان‌گرایی است. استفاده از نیروهای متخصص جوان علاوه بر اینکه راه را برای پیشرفت کشور هموار می‌کند، زمینه را برای بهره‌مندی از تخصص جوانان مهیا نموده و ضمن ایجاد اشتغال برای آنان به افزایش روحیه علم‌جویی در جوانان کشور منجر می‌شود. در میان انتصابات جدید در معاونت علمی، فناوری و دانش‌بنیان ریاست جمهوری افراد جوانی به چشم می‌خورند که اشاره به آن‌ها در فرصت حاضر خالی از لطف نیست.
حوزه ریاست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
حوزه ریاست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به علیرضا خاکدامن، جوانی دهه هفتادی سپرده شده است که رتبه ۱۸ کنکور سراسری ریاضی را در کارنامه دارد و در سوابقش معاونت ستاد توسعه زیست‌فناوری نیز به چشم می‌خورد.
مرکز راهبری ستادهای ویژه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان
سرپرستی مرکز راهبری ستادهای ویژه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان نیز به جوانی ۳۴ ساله به نام رضا سلطانعلی سپرده شده است که مدیریت شبکه تبادل فناوری پیش از این برعهده وی بوده و می‌تواند در تقویت توسعه همکاری‌های اقتصادمحور که در حکم انتصابش به آن اشاره شده به خوبی عمل کند.
از شواهد این‌طور برمی‌آید که معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری قدم اول را در راستای توسعه کشور که استفاده از نیروهای متخصص و جوان بوده، به‌خوبی برداشته است. به نظر می‌رسد، این معاونت ضرورت شرایط فعلی کشور را درک کرده و به‌منظور تحقق بخشیدن به اهداف خطیری که بر عهده‌اش گذاشته شده است، تلاش کرده از نیروهای قابل قبولی بهره ببرد. امید داریم در عمل این معاونت بتواند گام بلند و مثبتی در راستای توسعه کشور بردارد.
البته این واقعیت را نباید نادیده بگیریم که هنوز ظرفیت‌های بالایی در زمینه دانش‌بنیان‌شدن در کشورمان باقی‌مانده است و باید در راستای به فعلیت رساندن آن‌ها گام برداشت. هنوز شرکت‌های دانش‌بنیان نتوانسته‌اند سهم بالایی را در تولید ناخالص ملی کشور به خود اختصاص دهند، حکمرانی دانش‌بنیان در کشور جا نیفتاده است و صحبت‌های رهبری مبنی برافزایش صددرصدی شرکت‌های دانش‌بنیان و یا توجه ویژه به کشاورزی دانش‌بنیان همچنان اتفاق نیفتاده است. بنابراین لازم است مسئولان معاونت علمی و فناوری با کار شبانه روزی خود هرچه سریعتر این اتفاقات و اثرات مثبت و مهم در کشور را رقم زنند.
پایان پیام/