چشم انداز احیای طریق الحج از رونق گردشگری دینی تا تجارت
به گزارش گروه اقتصاد بین الملل خبرگزاری فارس، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های زیربنایی در حال اجرا در عراق جاده موسوم به «طریق الحج»(راه حج) است که استان نجف (۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی بغداد) را به عربستان سعودی متصل می‌کند و پیش‌بینی می‌شود کمک قابل توجهی به اقتصاد دو کشور کند.
به نوشته روزنامه سعودی «سبق»، عراق ۷۲ درصد از فاز اول پروژه راه حج را به اتمام رسانده است، در حالی که با ساخت ۶۰ پل از طریق استانداری نجف، میزان تکمیل در فاز دوم به حدود ۳۵ درصد رسیده است تا ساخت کوتاه‌ترین مسیر از نجف تا شهرهای مقدس مکه و مدینه با پیشرفت همراه شده باشد.
لؤی الیاسری، استاندار نجف در دسامبر ۲۰۲۰ میلادی از راه اندازی پروژه راه زمینی زیارتی خبر داد که شامل آسفالت جاده‌ای به طول ۲۳۹ کیلومتر و ایجاد گذرگاه‌های مرزی و مناطقی برای مبادلات تجاری بین عراق و عربستان سعودی از طریق استان نجف است.
وی گفته بود که این پروژه دارای اثرات مثبت اقتصادی در بخش‌های تجاری، صنعتی، کشاورزی و مسکونی است و همچنین موجب احیای وضعیت اقتصادی ده‌ها روستایی می‌شود که این جاده از آنجا می‌گذرد.
همچنین قرار است مناطق صنعتی و مناطق ویژه مبادلات تجاری بین عراق و عربستان سعودی در استان نجف ایجاد شود، در حالی که مسئولان دو کشور امیدوارند جاده جدید به ایجاد فرصت‌های شغلی برای ساکنان مناطق مسکونی واقع در دو طرف جاده کمک کند.
درب زبیده
این پروژه که عراق به دلیل اهمیت بسیار زیادش برای اجرای آن عجله دارد، فرصت‌های شغلی، درآمد مالی و پروژه‌های جانبی زیادی را فراهم می‌کند و از همین توجه رسانه‌ها را نیز به خود جلب کرده و بسیاری آن را به «درب زبیده» (مسیر زبیده) شبیه دانسته‌اند.
درب زبیده، که منسوب به زبیده بنت جعفر، همسر خلیفه عباسی هارون الرشید است، راهی است که از کوفه آغاز می‌شود و در مکه به پایان می‌رسد. این جاده یکی از مهم‌ترین راههای زیارتی و تجاری در دوران اسلامی به‌شمار می‌رود. این راه که امروزه از کوفه تا مکه حدود ۱۴۰۰ کیلومتر طول دارد، یکی از اصلی‌ترین راههای مسافرت حاجیان به شهرهای مکه و مدینه بوده‌است
راه درب‌زبیده از کوفه آغاز و پس از گذر از برکه‌العَقَبه در جنوب استان نجف وارد شمال عربستان می‌شود و از زُبالَه در شمال‌شرقی استان حدودالشَّمالیه به جنوب‌غربی ادامه می‌یابد، سپس از اَجْفَر، فَیْد و سَمیرا در استان حائِل می‌گذرد و در مَعْدِن نَقْرَه در جنوب‌غربی استان قَصیم عربستان به دو شاخه تقسیم می‌شود : یک شاخه به مدینه و دیگری با گذر از مَعْدِن بنی‌سُلَیْم (مَهْدالذَهَب) به مکه می‌رسد.
جذب سرمایه‌گذاری
وب سایت آمریکایی «المانیتور» هم در گزارش سابق خود درباره راه حج که عراق را به عربستان سعودی متصل می‌کند، گفته بود که این جاده موازی با مسیر زبیده است که زائران از عراق و کشورهای همسایه آن از آنجا به مکه می‌رفتند.
الخلیج اونلاین نیز به نقل از سرمایه‌گذاران و صنعتگران تأکید می‌کند که پروژه‌های سرمایه‌گذاری در این جاده بسیاری از شرکت‌ها، صاحبان سرمایه و صنعتگران از داخل و خارج کشورهای عراق و عربستان را پای کار خواهد آورد.
رقیب پروازهای هوایی
به گفته سرمایه گذاران، برجسته ترین پروژه‌هایی که در سال‌های اول حضور خواهند داشت، استراحتگاه‌ها هستند که شامل رستوران‌ها، پمپ بنزین‌ها و کارگاه‌های مربوط به تعمیر خودرو می‌شود.
آنها همچنین بر این باورند که جاده با عبور از نزدیک ده‌ها روستا به توسعه این مناطق کمک می‌کند و فرصت‌های شغلی بیشتری را برای ساکنان آنها ایجاد می‌کند.
تشرف زائران بیش‌تر از عراق و کشورهای همسایه به سفر عمره
از سوی دیگر، سرمایه گذاران می‌گویند که این جاده به تزریق سرمایه گذاری‌ها و پروژه ها به عربستان سعودی کمک می‌کند و باعث احیای شرکت‌های کوچک و متوسط می‌شود، به خصوص با آنچه که آنها انتظار دارند این مسیر رقیب قدرتمندی برای پروازهای هوایی به اماکن مقدسه و مهم تر از آن باشد.
ولید الدفاعی، مدیر یک شرکت حمل و نقل حجاج و عمره‌گزاران مستقر در بغداد، به الخلیج آنلاین گفت: مطمئنا هزینه حمل و نقل زمینی کمتر از حمل و نقل هوایی خواهد بود و با افتتاح این مسیر زمینی تعداد بیشتری از زائران از عراق و کشورهای همسایه توفیق تشرف به عمره را پیدا می‌کنند.
ایاد الزرفی، یکی از مقامات محلی نجف هم به المانیتور می‌گوید: عراقی‌ها و سعودی‌ها تمایل زیادی برای احیای مسیر زمینی زیارتی از نجف تا مکه مکرمه و مدینه منوره را دارند. این جاده حج کوتاه‌ترین مسیر شمرده می‌شود که توسط مهندسان بررسی شده و ۳۰۰ کیلومتر در داخل خط مرزی با عربستان امتداد دارد.
این مقام عراقی معتقد است که انتظار می‌رود پروژه راه حج از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار باشد، زیرا درآمدهای حمل و نقل زمینی را برای دو کشور افزایش می‌دهد، تجارت را احیا می‌کند و علاوه بر بخش گردشگری، به توسعه مناطق همجوار جاده کمک می‌کند.
الزرفی همچنین تاکید کرد که این جاده از اهمیت تاریخی برخوردار است، زیرا مسیر تاریخی «درب زبیده» و آثار باستانی مهمی که این جاده از آن می‌گذرد، احیا می‌کند و هماهنگی‌هایی با اداره آثار باستانی وزارت فرهنگ در این زمینه در حال انجام است.
به گفته الزرفی این جاده به امنیت و ثبات عراق و عربستان نیز کمک می‌کند و به دو کشور کمک می‌کند تا مرزهای خود را کنترل کنند و پست‌های بازرسی در امتداد جاده مستقر کنند. و همچنین فرصتی برای ثبات و اعتماد بین عراق و عربستان سعودی فراهم می‌کند.
عبد الرحمن نجم المشهدانی، استاد روابط اقتصاد بین الملل دانشگاه عراق نیز معتقد است که مسیر خشکی جدید بین عراق و عربستان منافع زیادی برای دو کشور دارند و هر گذرگاه مرزی با عربستان سعودی به تقویت روابط و افزایش روابط اقتصادی کمک می‌کند.
وی تاکید می‌کند که گشایش جاده جدید نجف به مدینه، شاهدی بر بهبود روابط سیاسی و اقتصادی عراق با کشورهای همسایه و تمایل عربستان سعودی برای ورق زدن سوابق روابط بین دو کشور است.
المشهدانی افزود: این جاده با وجود اینکه به عنوان جاده حج شناخته می‌شود؛ اما تبادل تجاری بین دو کشور و کشورهای همسایه را نیز تسهیل می‌کند و می‌تواند گردشگری دینی و تفریحی را نیز افزایش دهد.
بر این اساس، المشهدانی معتقد است، برای این مسیر دستاوردهای اقتصادی حاصل خواهد شد که شاید در سال‌های اول و دوم به وضوح روشن نباشد، اما با تداوم زمان یکی از عوامل تنوع اقتصادی عراق خواهد بود.
طی سال‌های گذشته، پس از از سرگیری روابط عراق و عربستان در سال ۲۰۱۵ روابط دو کشور به روال عادی خود بازگشته است. آن هم پس از توقف طولانی روابط دو کشور که از سال ۱۹۹۰ به دنبال تهاجم عراق به کویت ایجاد شده بود.
پایان پیام/